Geheime documenten
Juist interessante documenten zijn soms geheim verklaard. Dat betekent niet dat je geen Woo-verzoek kunt doen. Vooral als het een tijd geleden is gebeurd.
Geheimverklaring
De overheid mag documenten geheim verklaren. Dat doen ze bijvoorbeeld als ze met een land of bedrijf aan het onderhandelen zijn. Er bestaan verschilllende manieren om documenten geheim te maken. Het is belangrijk om te weten dat geheime documenten niet zomaar geheim zijn geworden. Een daartoe bevoegd bestuursorgaan moet het document geheim verklaren.
Als de overheid een document geheim wil verklaren, hebben ze daarvoor een reden nodig. Die reden mogen ze niet zelf verzinnen. Ze staan genoemd in de Woo en het zijn dezelfde 15 redenen die de overheid ook mag aanvoeren om je Woo-verzoek af te wijzen of stukken weg te lakken.
Je zult het meest met geheimhouding in aanraking komen bij gemeentelijke en provinciale stukken. De gemeenteraad of provinciale staten hebben de stukken dan geheim verklaard.
Geheimhouding opheffen
Als een document geheim is verklaard kun je het nog steeds met een Woo-verzoek proberen op te vragen. Je Woo-verzoek wordt dan (eerst) beschouwd als een verzoek om de geheimhouding op te heffen. Dat hebben rechters bepaald.
Het bestuursorgaaan moet dan opnieuw beoordelen of de geheimhouding nog nodig is. Wanneer de overheid aan het onderhandelen is met een bedrijf of een ander land, kan het verstandig zijn om de besprekingen in die periode geheim te houden. Maar wanneer de afspraken zijn gemaakt en er handtekeningen zijn gezet, kan het zijn dat er niet langer een goede reden voor geheimhouding is. In dat geval moeten ze de documenten geven.
Bij geheim verklaarde stukken duurt het langer voordat je ze in handen krijgt. Na de beslissing over opheffing van de geheimhouding moet ook nog een beslissing over je Woo-verzoek worden genomen.
Steeds meer geheim
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het aantal geheim verklaarde documenten in Nederland al een aantal jaren toeneemt. Zie bijvoorbeeld deze onderzoeken uit Drenthe, Noord-Holland en Noord-Nederland. In 2023 zijn wel een aantal aanvullende regels van kracht geworden.