Bijzondere openbaarmakingsregelingen

Bijzonder gesloten

De Woo is niet de enige wet in Nederland die iets regelt over openbaarmaking. Veel meer overheidsinformatie dan je zou denken valt helemaal niet onder de Wet open overheid (Woo), maar onder een van de tientallen andere ‘bijzondere openbaarmakingsregelingen’. Eigenlijk is dat een verkeerde benaming. Het komt er in de praktijk meestal op neer dat het niet of zeer beperkt mogelijk is om deze informatie openbaar te krijgen.

Bijzondere openbaarmakingsregelingen maken doorgaans deel uit van een bredere wet over:

• een bepaald onderwerp¹Voorbeelden zijn de bijzondere openbaarmakingsregelingen opgenomen in de Aanbestedingswet, de Belastingwet en de Wet justitiele en strafvorderlijke gegevens.
• een bepaalde overheidsinstantie²Voorbeelden van overheidsinstanties waarvan veel activiteiten buiten de Woo zijn geplaatst, zijn de ACM, de Belastingdienst, het CBS, de AFM en DNB.

Veel vertrouwelijke informatie

Vaak ontvangen dit soort bestuursorganen grote hoeveelheden vertrouwelijke informatie van bedrijven en personen. Als zulke informatie naar buiten komt kunnen deze bedrijven en personen ernstige financiele of reputatieschade oplopen. Ze verlenen dan in het vervolg misschien geen medewerking meer.

Probeer als het even kan te beargumenteren dat de informatie waarnaar je op zoek bent niet onder een bijzondere regeling valt.³Zo vallen kwesties die te maken hebben met niet-inhoudelijke kwesties, zoals de manier waarop de overheidsinstantie bestuurd wordt, vaak wel onder de Woo. Als de informatie onder een bijzondere regeling geldt ben je helaas het haasje, want dit zijn ‘uitputtende regelingen’: als ze van toepassing zijn dan is de Woo dat niet.

Als je wilt weten of de informatie die jij zoekt mogelijk onder een bijzondere openbaarmakingsregeling valt, zoek dan in de Bijlage bij artikel 8.8 van de Woo.

Te ver doorgeschoten?

Het is de vraag of sommige van deze bijzondere openbaarmakingsregelingen niet te ver zijn doorgeschoten. Ook dit soort bestuursorganen maakt regelmatig keuzes hoe zij onze samenleving vormgeven.⁴Bijvoorbeeld door een overname al dan niet goed te keuren, een aanbesteding te verstrekken of ons monetair beleid te bepalen. Er zijn omstandigheden denkbaar waarom het belang bij openbaarmaking daarom toch groter zou moeten zijn dan het belang bij geheimdhouding. Veel van deze regelingen voorzien echter niet in het maken een dergelijke afweging.

Je zou daarom kunnen zeggen dat veel van deze bijzondere openbaarmakingsregelingen lijken op absolute weigergronden.⁵Alleen als journalist of andere ‘social watchdog’ heb je soms alsnog recht op een belangenafweging als je ‘zeer bijzondere omstandigheden’ aan kunt voeren waarom het mensenrecht op openbaarmaking belangrijker is dan de belangen die de betreffende wet moet beschermen. SPOON voert een procedure om opheldering te krijgen van de rechter in hoeverre deze ruimte er is.