Beroep bij niet-tijdig beslissen

Tijdig besluit afdwingen

Het beroep bij niet-tijdig beslissen is een procedure bij de rechtbank. Deze procedure start je als een overheidsinstantie zich niet houdt aan de wettelijke beslistermijn.

Om de procedure te kunnen volgen moet je die instantie eerst in gebreke hebben gesteld. Daarmee geef je de overheid twee extra weken om alsnog een besluit te nemen over jouw Woo-verzoek. Als de overheid zich niet houdt aan de ingebrekestelling en er na die twee weken geen besluit op de (digitale) mat is gevallen, is de weg vrij om beroep wegens niet-tijdig beslissen in te diene.

Dat doe je door een (digitale) brief te sturen naar de rechtbank in jouw regio.¹Om precies te zijn: naar de rechtbank die gaat over het gebied waar jouw woonplaats ligt. Zo’n gebied wordt ‘arrondissement’ genoemd. Op deze kaart kun je dat nakijken. In de brief maak je duidelijk wanneer je jouw Woo-verzoek hebt ingediend, wanneer de beslistermijn is verlopen en wanneer je de ingebrekestelling hebt verstuurd. Vervolgens vraag je aan de rechtbank of ze de overheid een nieuwe beslistermijn willen opleggen en aan het niet naleven van deze termijn een dwangsom wil verbinden.

De rechter zal de betreffende instantie nog eens twee weken de tijd geven. Als de overheid aanvoert meer tijd nodig te hebben, kan de rechter daarin meegaan en bepaalt hij een langere termijn. Als jij het niet eens bent met het betoog van de overheid mag je daar nog op reageren.

Dwangsom

Als je denkt dat deze overheidsinstantie daar niet erg van onder de indruk zal zijn, dan kun je bij de rechtbank om een ‘dwangsom’ vragen. Een dwangsom is een (bestuurlijke) boete die – in dit geval – overheden moeten betalen voor iedere dag dat ze doorgaan met het overtreden van de regels.

De dwangsom die de rechter oplegt is meestal 100 of 150 euro per dag. Als je vindt dat er een hogere dwangsom moet komen, leg dan uit waarom je dat nodig vindt. Bijvoorbeeld omdat het bestuursorgaan zelden of nooit op tijd reageert. Of zich niet aan gemaakte afspraken houdt. Je moet dat dan wel onderbouwen.²Meestal legt de rechter pas hogere dwangsommen op als de eerste dwangom geen effect heet. Je kunt dan een tweede keer naar de rechter gaan.

De overheid moet de dwangsom aan jou betalen. Dat betekent niet dat de dwangsom is bedoeld om jou te compenseren voor de vertraging. De dwangsom moet er voor zorgen dat de overheid zich aan de termijnen houdt. ³Als jij naar de rechter stapt om dwangsommen te kunnen opstrijken, maak je misbruik van recht en beschadig je de reputatie van Woo-verzoekers. Rechters zouden daardoor terughoudender kunnen worden met het opleggen van (afschrikkende) dwangsommen. Je dupeert dus andere Woo-verzoekers en brengt het recht op openbaarmaking in gevaar.

De procedure

Je start de procedure beroep bij niet-tijdig beslissen zoals gezegd door een beroepschrift in te dienen. Dat kun je op verschillende manieren doen:

• Door een brief per post te adresseren aan de rechtbank, afdeling bestuursrecht.⁴De postadressen van alle rechtbanken vind je via deze pagina op rechtspraak.nl
• Je kunt er ook voor kiezen om het beroepschrift digitaal in te dienen. Het voordeel is dat je dan niet vergeet om de stukken mee te sturen die de rechter nodig heeft.

Je moet in ieder geval de volgende stukken meesturen:

• je Woo-verzoek
• de ingebrekstelling

De procedure kost geld: in 2024 187 euro. Als je gelijk krijgt, krijg je dat bedrag door het bestuursorgaan vergoed. Dat is al het geval als de rechtbank ook concludeert dat het bestuursorgaan zich niet aan de beslistermijn heeft gehouden. Het is daarom belangrijk om goed de weken te tellen voordat je deze stap zet.

De behandeling van een beroep bij niet-tijdig beslissen verloopt vaak schriftelijk, zonder zitting. De rechter neemt een besluit op basis van de stukken. Behalve jouw brief kan dat een reactie van het bestuursorgaan zijn. Soms stuurt dat een verweerschrift om uit te leggen waarom  ze nog geen beslissing hebben genomen. Ze geven dan doorgaan tevens aan hoeveel tijd ze nog nodig hebben.

Omdat deze procedure onder het bestuursrecht valt, heb je geen advocaat nodig .⁵Als je wel iemand wilt inschakelen om je te helpen moet je die persoon schriftelijk machtigen om namens jou op te treden. Dit formulier kun je vinden op de website van de rechtspraak. In dat geval kun je – als je gelijk krijgt – ook een proceskostenvergoeding krijgen. Dit is een vast bedrag per proceshandeling. Hiermee kun je de kosten van je adviseur (deels) betalen.

Geen wondermiddel

Het ‘beroep niet-tijdig’ is geen wondermiddel. De rechtbank heeft in beginsel acht weken de tijd om uitspraak te doen. Dat is al vrij lang. Maar sommige rechtbanken kampen met personeelstekorten en achterstanden, waardoor het in de praktijk nog (veel) langer kan duren, soms wel vier maanden. Ook zijn niet alle bestuursorganen gevoelig voor de opgelegde dwangsommen. Of het lukt ze simpelweg niet om de beoordeling van de documenten te versnellen. Maar iets beters hebben we op dit moment niet. SPOON zet zich in om de mogelijkheden voor het afdwingen van tijdige besluiten te verbeteren. Je kunt ons hierbij ondersteunen.