Woo-generator: nu ook Lob- en Wob/BES-verzoeken in het Papiaments

Met de Woo-generator kun je nu ook verzoeken om informatie opstellen in het Papiaments en het Engels. Deze uitbreiding maakt de generator geschikt voor gebruik in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Vrijdag 31 mei is de uitgebreide Woo-generator gelanceerd op een bijeenkomst van journalisten, onderzoekers en ambtenaren. Vanuit Aruba reageerden via een videoverbinding sprekers uit de onderzoeksjournalistiek en van de overheid op de nieuwe tool. ‘Dit kan echt een verschil maken.’

Iedereen in het Koninkrijk der Nederlanden heeft het recht om overheidsinformatie op te vragen. In Nederland doe je dat met een Woo-verzoek, de eilanden hebben eigen regelingen. De landen Curaçao, Aruba en Sint Maarten (CAS-eilanden)  kennen de Landsverordening Openbaarheid van Bestuur. Daar dien je een Lob-verzoek in. Bonaire, St. Eustatius en Saba (BES-eilanden, bijzondere gemeenten van Nederland) hebben de Wet openbaarheid van bestuur BES. Die regelt het indienen en afhandelen van Wob/BES-verzoeken.

Op initiatief van de Arubaanse journalist Luis Anibal Villegas besloot Expertisecentrum voor Woo-verzoekers SPOON om de Woo-generator uit te breiden voor gebruik in het hele Koninkrijk. Nu is er een briefgenerator waarmee je in het Nederlands, Engels of Papiaments een perfect Woo-, Wob/BES- of Lob-verzoek kan opstellen.

Anibal Villegas: ‘Toen ik begon als journalist bij Bon Dia Aruba kreeg ik vaak geen antwoord op vragen. Ik kwam toen achter het bestaan van de Landsverordening openbaarheid van bestuur en gebruikte de Woo-generator als basis voor LOB-verzoeken. Mijn inzet is dat de vertaling van de generator journalisten en overheidsinstanties bewuster maakt van de openbaarmakingswetten in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Zo ontstaan er meer kansen om onderzoeksjournalistiek te bedrijven op de eilanden.’

Afgelopen vrijdag kwamen (media)organisaties, journalisten, ambtenaren en onderzoekers bijeen in Amsterdam om de lancering te vieren en te bespreken hoe het nieuwe hulpmiddel ingezet kan worden om de toegang tot overheidsinformatie op de Caribische rijksdelen te verbeteren.

Bij de bijeenkomst waren per videoverbinding ook twee Arubaanse onderzoeksjournalisten aanwezig, Melissa Stamper en Andreina Morillo. Zij vertelden over hun ervaringen met het opvragen van overheidsinformatie. En Carlos Guiamo, de belangijkste ambtelijk adviseur op het gebied van een transparante overheid, vertelde over zijn inspanningen om meer informatie actief openbaar te maken.

Stamper: ‘Als ik een overheidsdocument wil dan heb ik eigenlijk geen andere optie dan dat ik naar de persconferentie ga, voor de minister ga staan en niet vertrek tot ik het rapport krijg.’ Er zijn maar een paar ministeries, zoals dat waar Guiamo werkzaam is, waar een Lob-verzoek wel wat oplevert, weten zij en haar collega Morillo. ‘Zo’n verzoek opstellen kost ook nog eens tijd, maar die hebben we niet omdat we van het dagelijkse nieuws verslag moeten doen. Dan is het ook nog eens onzeker of het iets oplevert. De Lob-generator kan daarom echt een verschil gaan maken.’

Dat het ministerie van Transport, dat ook integriteit in portefeuille heeft, op dit moment eenzame voorloper is, beaamt adviseur Guiamo. ‘Om te beginnen is er een gebrek aan overheidsinformatie, er wordt niet voldoende gedocumenteerd. Daarnaast is de mentaliteit er een van niet openbaar, tenzij… Verder is er nog niet de eenheid van beleid die we op dit punt zouden willen. Ons ministerie levert bijvoorbeeld informatie aan een nieuwe site voor de actieve openbaarmaking, publico.aw, maar de rest blijft nog achter.’ Een verzoek om informatie wordt niet altijd herkend als Lob-verzoek. De Lob-generator zou dat volgens Guiamo kunnen veranderen.

Naast obstakels ziet Stamper ook kansen: ‘De digitalisering van de overheid is hier pas net begonnen, dat schept de mogelijkheid om het direct goed te regelen. Bijvoorbeeld door bij het opstellen van een document al onderscheid te maken tussen wat wel en niet openbaar kan.’

Luis Anibal Villegas wil de vernieuwde generator de komende tijd promoten en trainingen verzorgen voor lokale journalisten.