SPOON dient beroepsgronden in bij de rechtbank in conceptenprocedure

Op 16 oktober heeft SPOON beroepsgronden ingediend bij de rechtbank, in de procedure over het stelselmatige weigeren van conceptdocumenten vanwege het ‘goed functioneren van de staat’. In deze blog leggen we uit welke argumenten (‘gronden’) we naar de rechter hebben gestuurd.

De Rijksoverheid weigert sinds de invoering van de Woo in mei 2022 stelselmatig om concepten openbaar te maken. Daarbij verwijzen ministeries naar het goed functioneren van de staat, dat hierdoor in het geding zou komen. SPOON vindt dat er wel degelijk goede redenen kunnen zijn om conceptdocumenten openbaar te maken, bijvoorbeeld bij beleidsreconstructies door journalisten. Bovendien bombarderen ministeries steeds meer documenten nu tot ‘concept’. SPOON is naar de rechter gestapt omdat de minister van Justitie en Veiligheid in de bezwaarprocedure weliswaar een stukje opschoof in de richting van het standpunt van SPOON, maar toch bleef volhouden dat de Woo haar toestaat om alle conceptdocumenten te weigeren.

De kern van ons betoog, die je behalve in de beroepsgronden ook kun teruglezen in dit stuk, is dat de minister doelbewust voorbijgaat aan de bedoeling van de wetgever met de weigergrond ‘goed functioneren van de staat’. De wetgever wilde een oplossing voor een beperkt soort informatie, namelijk door derden of andere overheidsorganisaties aan de overheid verstrekte vertrouwelijke informatie. En dan nog alleen als er concrete aanwijzingen zijn dat de overheid die informatie niet meer zou ontvangen als ze tot openbaarmaking ervan zou overgaan. Daardoor zou het goed functioneren van de staat in gevaar kunnen komen.

De minister negeert deze beperkte bedoelingen en stelt zich op het standpunt dat zij alle informatie mag weigeren die op welke wijze dan ook het goed functioneren van de staat in gevaar brengt. Dit is een benadering die bovendien fundamenteel in gaat tegen het principe van ‘openbaar, tenzij’ dat de kern vormt van de Woo. Ook weigert de minister met haar redenering niet enkel individuele documenten, maar hele categorieën documenten, zoals conceptdocumenten en alle correspondentie met kamerleden, zonder het concrete geval te beoordelen.

De minister van Justitie & Veiligheid mag nu reageren in een verweerschrift. Daarna komt de zaak op zitting. SPOON heeft gevraagd om versnelde behandeling en ‘meervoudige’ behandeling, dat wil zeggen door drie rechters. Uiteraard houden we jullie op de hoogte als het verweerschrift binnen is of er andere ontwikkelingen te melden zijn in deze zaak. We hopen op een snelle behandeling, maar de ervaring leert dat we geduldig zullen moeten zijn.

Wij willen open zijn over onze standpunten en wij weten dat veel Woo-verzoekers op dit moment met vergelijkbare weigeringen te maken krijgen. Daarom hebben besloten om onze beroepsgronden, net als eerder onze bezwaargronden, voor iedereen ter beschikking te stellen. Je kunt ze halverwege rechts op de pagina downloaden.