Bezwaarcommissie Apeldoorn: DigiD-eis bij digitaal Woo-verzoek ‘disproportioneel’

NIEUWS – De bezwaarcommissie van de gemeente Apeldoorn is het met SPOON eens dat het verplichten van DigiD bij het digitaal indienen van een Woo-verzoek ‘disproportioneel’ is. Toch krijgt SPOON formeel ongelijk en verklaart de gemeente het bezwaar ongegrond. Ontleding van een ware Catch 22, die SPOON gaat aanvechten bij de rechter.

Nadat begin februari de hoorzitting van de bezwaarcommissie had plaatsgevonden, viel enkele dagen geleden, begin juni, het besluit van de gemeente in de brievenbus.

Voor wie het zich niet herinnert, in deze procedure hadden we drie bezwaren aangedragen: (1) verplicht gebruik van DigiD bij een digitaal Woo-verzoek is niet toegestaan, net als (2) het verplicht beantwoorden van voorvragen voor je bij het webformulier komt, en tot slot (3) waren we het er niet mee eens dat ons ‘verkeerd’ ingediende verzoek niet in behandeling werd genomen.

Op het eerste van deze drie punten krijgt SPOON met zo veel woorden gelijk van de bezwaarcommissie:

‘De commissie kan bezwaarde volgen over het gebruik van DigiD bij het invullen van het webformulier, daar in de MvT [Memorie van Toelichting] van de Woo dit uitdrukkelijk wordt benoemd als een disproportionele drempel.’

Het heeft er dus alle schijn van dat de commissie SPOON op dit punt in het gelijk zou hebben gesteld, ware het niet dat de commissie meent dat ze hier niet aan toe kunnen komen.

Dat zit zo.

Nadat SPOON het Woo-verzoek had ingediend ontvingen we een brief dat we dat niet op een van de voorgeschreven wijzen gedaan hadden (per post of met DigiD). We werden in de gelegenheid gesteld dit ‘gebrek’ te herstellen. De bezwaarcommissie verwijt ons dat we dat niet hebben gedaan, maar in plaats daarvan bezwaar hebben aangetekend. Dit zou er aan in de weg staan dat de bezwaarcommissie toekomt aan een inhoudelijke beoordeling van het DigiD-bezwaar.

Om de verboden DigiD-verplichting aan de kaak te stellen, had SPOON volgens de bezwaarcommissie het Woo-verzoek – met gebruik van DigiD – via het webformulier op de site van de gemeente Apeldoorn moeten indienen. (Of het per post moeten indienen.)

Maar de verplichting om DigiD te gebruiken is nu juist datgene waar SPOON zich tegen verzet. Bovendien zou het verzoek van SPOON dan gewoon in behandeling zijn genomen en zou SPOON geen procesbelang meer hebben bij het aan de orde stellen van de DigiD-barrière. Kortom, de commissie confronteert SPOON met een Catch 22¹Een Catch 22 is een situatie waaruit je onmogelijk kunt ontsnappen, omdat er twee tegenstrijdige regels gelden waar je niet tegelijk aan kunt voldoen. De uitdrukking is afgeleid van de titel van het gelijknamige boek van Joseph Heller. die het onmogelijk zou maken dit bezwaar juridisch te laten toetsen.

Waarom de commissie er dan wel aan toe komt om het tweede bezwaar van SPOON te beoordelen, maakt de verwarring compleet. Dat tweede bezwaar had betrekking op de verplichte voorvragen die je moet doorlopen voordat je überhaupt je DigiD mag gebruiken en aan het invullen van het webformulier mag gaan beginnen.

De commissie kan zich vinden in de uitleg van de gemeente dat het college hiermee iedereen zo snel mogelijk op de juist wijze van dienst wil zijn. Die bedoeling heeft SPOON ook nooit betwist. Waar het om gaat is dat de voorvragen verwarrend zijn en vragen oproepen. De informatie die nodig is om een goede keuze te kunnen maken kan bovendien prima op een andere manier worden gepresenteerd.

Het derde en laatste bezwaar – dat ons ‘verkeerd’ verstuurde verzoek alsnog in behandeling had moeten worden genomen – wordt eveneens afgewezen. Opnieuw gaat de commissie niet in op de argumentatie van SPOON.

Wij hadden aangevoerd dat in de toelichting op de Woo staat dat bij dit soort verkeerd ingediende verzoeken de systematiek moet worden gevolgd die ook in de nieuwe Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer is opgenomen. De commissie maakt hiervan dat dit pas zou gelden nadat deze andere wet in werking is getreden, hetgeen nog niet het geval is.

Het college van B&W van Apeldoorn neemt het advies van de bezwaarcommissie integraal over. Dat is dus inclusief de passage waarin de DigiD-verplichting ‘disproportioneel’ wordt genoemd. Betekent dit dat de gemeente vindt dat SPOON weliswaar formeel ongelijk heeft gekregen, maar dat het beleid op dit punt moet worden aangepast? In het besluit op bezwaar staat daar in elk geval niets over. De gemeente heeft niet gereageerd op vragen die wij hierover hebben gesteld.

Hoe dan ook is het advies van de commissie te halfslachtig voor SPOON om het hierbij te laten. SPOON vindt dat er behoefte is aan een duidelijk oordeel en zal het besluit op bezwaar daarom aanvechten bij de rechter.

In de tussentijd kunnen Woo-verzoekers vanaf nu natuurlijk wel bij hun digitaal ingediende Woo-verzoeken wijzen op dit oordeel van de commissie: inloggen met DigiD verplichten bij het indienen van Woo-verzoeken is disproportioneel en mag dus niet.